Ks. Jean Bertrand ETOUNDI, SAC

13 kwietnia, 2010

Wprowadzenie

Dziękuję za zaproszenie na II Generalny Kongres Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego i za możliwość zaprezentowania tej refleksji, w której ukażę, – w jaki sposób nasza misja, którą podejmujemy dzisiaj, zawiera się w misji Ad gentes. Na samym początku muszę zwrócić waszą uwagę na niezaprzeczalny fakt, iż Rodzina Pallotyńska, obecna jest w ponad 40 krajach i na 5 kontynentach.  Pokazuje to wielką różnorodność naszej służby w całym świecie i to wymaga, bardzo jasnego przyjrzenia się naszym stylom życia i pracy na misjach w różnych częściach świata. To motywuje do postawienia pytania, czy misja Ad gentes rodziny pallotyńskiej w tych krajach zależy i jest zaliczana do działalności pod auspicjami Kongregacji Ewangelizacji Narodów[1] czy zależy od Generalnego Sekretariatu ds. misji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego? Drugie pytanie brzmi:, Jakie są obecne wyzwania, określające kształt naszej misji Ad gentes? Przede wszystkim przyjrzyjmy się znaczeniu wyrażenia – misja Ad gentes, – poprzez prezentację jej pochodzenia i specyfiki oraz przez dookreślenie, co konkretnie to wyrażenie znaczy. Następnie pójdziemy dalej w rozważaniach i przyjrzymy się naszym pallotyńskim misjom w całym świecie i skończymy na obecnych wyzwaniach, które zwracają nas w kierunku naszej misji Ad gentes.

  1. Znaczenie wyrażenia „ Misja Ad gentes”
  • Początki misji Ad gentes:

Misja Ad gentes rozpoczęła się, gdy nasz Pan, Jezus Chrystus rozesłał apostołów na wszystkie krańce świata. Tekst Ewangelii, który zawiera posłanie misyjne wskazuje, że zmartwychwstały Chrystus, wysłał swoich apostołów, aby przymnażali uczniów, którzy mogliby głosić Dobrą Nowinę wszelkiemu stworzeniu. (Mt 28, 16-20; Mc 16, 15-16).

Encyklika Jana Pawła II, Redemptoris Missio[2] opierając się na trwałej zasadności misyjnego mandatu przypomina nam, że w osobach apostołów Kościoła jesteśmy posłani; Jest to jedna jedyna misja, mająca to samo źródło i cel, ale w jej obrębie istnieją różne zadania i działania.(RM 31). Papież Jan Paweł II odsyła tu do soborowego dekretu, o misyjnej działalności Kościoła Ad gentes i także po raz pierwszy używa w RM terminu “Misja ad gentes”, referując podstawowe zadanie Kościoła, które jest zasadnicze i nie ma końca. Kościół ma za zadanie zanieść Ewangelię milionom mężczyzn i kobiet, którzy nie znają jeszcze Chrystusa.

  • Trzy rzeczywistości misyjnej działalności Kościoła (RM 33)

Według 33 punktu RM, możemy rozpoznać trzy aspekty misyjnej działalności Kościoła. Jest konieczne podkreślenie, że te trzy aspekty nie stoją w opozycji jeden do drugiego, ale raczej tworzą jedno i to samo zadanie, które Chrystus powierzył swojemu Kościołowi.

  • Misja ad gentes (omówiona będzie poniżej).
  • Duszpasterska działalność Kościoła: zwyczajna działalność duszpasterska Kościoła, jako troska o misyjność duszpasterzy i ich duszpasterstwo. Chrześcijańskie wspólnoty, które mają właściwe i solidne struktury kościelne, mające żarliwą wiarę, są świadkami Ewangelii i są wierni misji powszechnej.
  • Nowa Ewangelizacja czy Re-ewangelizacja: misyjna działalność ma za cel, odzyskanie i ewangelizowanie tych, którzy stracili wiarę, bądź stali się obojętni w swojej relacji do Kościoła. To mogą być kraje ze starą tradycją chrześcijańską, bądź młode Kościoły, których ochrzczeni członkowie zgubili sens wiary i już nie utożsamiają się, jako członkowie Kościoła i żyją z dala od Wspólnoty i Ewangelii.
  • Misja Kościoła według RM 34

Uważne czytanie tego punktu Redemptoris Missio pozwala nam rozpoznać w misji Ad gentes, do kogo misja jest adresowana, jej charakterystyczną, specyficzną naturę, jej zaangażowanie i uzasadnienie.

  • Adresaci: ludzie i grupy, które jeszcze nie uwierzyli w Chrystusa; ci, którzy są daleko od Chrystusa,: także ci, którzy jeszcze nie ugruntowali się w swojej wierze oraz miejsca, gdzie Ewangelia w znacznej mierze odbiega od kultury życia.
  • Charakterystyka: głoszenie Chrystusa i Jego Ewangelii, budowanie Kościoła lokalnego, promowanie wartości Królestwa Bożego.
  • Jej specyficzna natura: misja Ad gentes nie jest ukierunkowana na chrześcijan.
  • Zaangażowanie: misja Ad gentes nie powinna być zapomniana, zaniedbana i powinna być doceniana w sercu całej misji Kościoła. Zatem powinno to być bodźcem w kierunku głoszenia Chrystusa i zakładania nowych Kościołów tam, gdzie ich nigdy nie było, bądź tam, gdzie Wspólnoty chrześcijan przestały istnieć. Jest to fundamentalne zadanie Kościoła, który jest posłany do ludzi, mieszkających we wszystkich częściach globu.
  • Uzasadnienie: misja Ad gentes umożliwia Kościołowi misyjne zaangażowanie w jego zasadniczym znaczeniu i jednocześnie staje się przykładem jego realizacji.
  1. Pallotyńska misja Ad gentes w świecie
  • Trudność w specyficznej pallotyńskiej misji Ad gentes

Jest niezbędne, aby stwierdzić na samym początku, że misja Ad gentes nie jest synonimem krajów “Trzeciego świata”, ani określeniem dla zreferowania krajów ekonomicznie zależnych. Misja Ad gentes nie sprowadza się do Afryki, Azji, Oceanii, czy pewnych części Ameryki Łacińskiej.

Jak do tej pory podkreśliłem, za 34 paragrafem RM, misja Ad gentes wskazuje miejsca, w których proces ewangelizacyjny zmierza do głoszenia Chrystusa i Jego Ewangelii oraz budowania Kościoła.

To prowadzi nas do stwierdzenia, że pallotyńska misja Ad gentes jest misją, w której członkowie Rodziny Pallotyńskiej przynoszą wyzwalające i zbawcze przesłanie Chrystusa, w miejsca, gdzie jest On niedostatecznie znany, czerpiąc inspiracje z charyzmatu Założyciela św. Wincentego Pallottiego i ze Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego, a także ze znaków czasu, które ukazują się w tych miejscach misyjnych.

  • Krótka prezentacja naszej misji Ad gentes[3] w świecie

Ta prezentacja jest oparta na kursie dotyczącym pallotyńskiej, misyjnej formacji, który odbywał się od 12 do 22 marca 2009 roku w Grottaferrata w Rzymskiej Prowincji. Będę prezentował misje na 5 kontynentach, w których nasz charyzmat jest u początków i w których wzrasta.

  • Afryka: Na tym kontynencie, będziemy prezentować 10 krajów Kamerun, Południową Afrykę, Tanzanię, Rwandę, Demokratyczną Republikę Kongo, Kenię, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mozambik, Zambię i Nigerię.

W różnych krajach afrykańskich członkowie Rodziny Pallotyńskiej są zaangażowani w pracy duszpasterskiej, której centrum stanowi aspekt zdrowotny i aspekt pomocy charytatywnej. Realizowany jest także program „adopcji na odległość”, który pilotowany jest przez Siostry Misjonarki Apostolstwa Katolickiego w Rwandzie, Republice Demokratycznej Konga i Kamerunie. Gdziekolwiek Rodzina Pallotyńska jest obecna w Afryce, teren ten objęty jest edukacją i formacją młodych ludzi. Angażuje się także na tych terenach, gdzie nie jest obecna w sposób stały, czyli w Malawi, Ugandzie czy Burkina Faso. Członkowie Rodziny Pallotyńskiej dają świadectwo swojego misjonarskiego ducha przez swoją obecność na terenach afrykańskich i przez swoje zaangażowanie w duchową formację, także w formację ludzi świeckich w różnych centrach formacyjnych. Współpraca pomiędzy wspólnotami życia konsekrowanego a świeckimi członkami Rodziny pallotyńskiej jest naprawdę godna podkreślenia.

  • Oceania: Na tym kontynencie będziemy prezentować tylko Australię i Papuę Nową Gwineę.

Warto podkreślić, że istotnym wkładem Rodziny Pallotyńskiej w edukację na tym terenie, jest edukacja wśród Aborygenów.  Właściwy sens misji Ad gentes odnajdujemy w zaangażowaniu w pracy pomiędzy Aborygenami w Australii i pomiędzy Indianami w Papui Nowej Gwinei. W szczególny sposób wpisuje się tu dobra współpraca ze świeckimi członkami ZAK, którzy są formowani i zaangażowani w misję ZAK, jak np. Wspólnota Mariana, do której należą świeckie kobiety konsekrowane z Australii. Zaangażowanie w formację świeckich liderów, którzy z kolei animują lokalne wspólnoty w Papui Nowej Gwinei jest także bardzo pozytywną pracą.

  • Azja: Na tym rozległym kontynencie zaprezentujemy Indie, Koreę Południową i Taiwan.

Nasza misja, w północno-wschodniej części Indii, w stanie Arunachal Pradesh , w Daporijo jest realnym doświadczeniem misji Ad gentes. Członkowie naszej Rodziny angażują się w edukację w szkole i kolegiach, które są także źródłem powołań w Indiach. W Indiach także posiadamy centrum formacji duchowej i inne centra, które są otwarte na ludzi wywodzących się z innych religii. Ponadto miejsce to charakteryzuje się dobrą współpracą pomiędzy wspólnotami w ZAK i świeckimi członkami. Warta zauważenia jest także posługa modlitwy i rozpowszechnianie Przymiotu Bożego Miłosierdzia w Korei Południowej.

  • Ameryka Łacińska: Jesteśmy obecni w różnych krajach Ameryki Łacińskiej. Będę prezentował kraje, w których członkowie Rodziny Pallotyńskiej są prawdziwie zaangażowani w misję Ad gentes. Są to następujące kraje: Brazylia Boliwia, Kolumbia Wenezuela, Barbados Meksyk i Belize.

Wobec skrajnego ubóstwa i społecznej niesprawiedliwości w Ameryce Łacińskiej członkowie Rodziny Pallotyńskiej dają misyjne świadectwo pośród biedy, starając się pomóc poprzez konkretne programy pomocy humanitarnej. Warto nadmienić, że apostolstwem jest także działalność pro-zdrowotna i charytatywna, która obejmuje znaczny obszar Ameryki Łacińskiej, walcząc w ten sposób z chorobą i cierpieniem. W tym obszarze podejmowana jest także „adopcja na odległość”. Obszar ten charakteryzuje się bardzo dobrą współpracą pomiędzy Pallotynami, Siostrami Pallotynkami i Siostrami z Instytutu Mariana, która jest świadectwem życia charyzmatem ZAK. Godna zaznaczenia może tu być misyjna praca, naszych misjonarzy na terenie Maranhao , w północno – wschodniej Brazylii, w  Rondonia w północnej Brazylii i w  Amazonii.

  • Europa: W Europie, kraje, o których będę mówił, a które są objęte misją Ad gentes i w których jest obecna Rodzina Pallotyńska to: Ukraina, Białoruś, Słowacja i Chorwacja.

Znaczącą jest współpraca pomiędzy księżmi, braćmi Pallotynami, siostrami Pallotynkami w szkole apostolstwa świeckich na Ukrainie. Prowadzone są różnego rodzaju grupy, które głównie oferują formację laikatu. Pallotyni i Pallotynki zaangażowani są w pomoc ludziom w odkryciu na nowo ich wiary i wytrwania w niej, w szczególnie w tych obszarach, który stanowi były komunistyczny blok wschodni.

 

  1. Nowe wyzwania dla naszej misji Ad gentes

Myślę, że jawią się dwa typy wyzwań, które motywują nas w dążeniu do rozwoju naszej drogi życia misją Ad gentes w różnych częściach świata; są to wyzwania spokrewnione z naszym pallotyńskim charyzmatem i te, które wyrastają z obecnej sytuacji na świecie i w Kościele.

  • Wyzwania spokrewnione z charyzmatem ZAK

Jesteśmy wezwani do kontynuacji świadectwa piękna charyzmatu pallotyńskiego w duchu współodpowiedzialności, w jedności i wspólnej pracy, jako uczniowie zebrani w Wieczerniku razem z Maryją Królową Apostołów. W szczególny sposób jesteśmy zobowiązani do zwrócenia szczególnej uwagi na formację formatorów w duchu Zjednoczenia. To oznacza, że księża Pallotyni, bracia, siostry Pallotynki oraz świeckie osoby, którzy stają się formatorami nowych członków Zjednoczenia wymagają dobrej formacji.

Musimy starać się tworzyć odpowiednie struktury, które umożliwiłyby formację w duchu ZAK, w tych miejscach, gdzie one jeszcze nie istnieją. Musimy zobowiązać siebie do poznawania naszego świętego Założyciela, Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego, wspólnot ZAK i naszego Pallotyńskiego charyzmatu, w naszej misji Ad gentes, poprzez nasze czasopisma, publikacje, przez środki masowego przekazu tj. radio, Internet, a także przez duchową i duszpasterską działalność. Na koniec proponuję, by międzynarodowe wspólnoty były formowane do dawania świadectwa bogactwa i uniwersalności naszego pallotyńskiego charyzmatu.

 

  • Bieżące misyjne wyzwania w Kościele i świecie

Kościół i świat stawia przed nami dziś wiele wyzwań. Wobec tego musimy więcej współpracować z kościołem lokalnym, który w ten sposób staje się miejscem, w którym będzie możliwe dawanie misyjnego świadectwa w duchu ZAK. Jako chrześcijanie i członkowie Rodziny Pallotyńskiej, jesteśmy zaproszeni do poznawania wciąż lepiej innych tradycji chrześcijańskich i do pracy ekumenicznej, tak jak to czynił św. Wincenty Pallotti w Swoich czasach. Centra ekumeniczne mogą być tworzone w Europie, Afryce, Azji, Ameryce i w Australii. Musimy także być wrażliwymi na obecność innych religii w misji Ad gentes. To prowadzi nas do głębszego ich rozumienia, tak, że możliwa będzie zdolność pracy na tych terenach w żywym dialogu między-religijnym. Na przykład, niektóre centra mogą być tworzone dla szczególnego kierunku studiów czy dla podejmowania dialogu z innymi religiami, przede wszystkim w Afryce i w Indiach.

Interesują nas także wyzwania społeczne. Musimy kontynuować pracę ukierunkowaną na promowanie osoby ludzkiej i podejmowanie tej promocji tam, gdzie jest ona nieobecna, żeby ukazywać naszą katolicką wiarę i nasze życie zgodne z charyzmatem. Potrzebujemy także zobowiązać się do pracy na rzecz pojednania, sprawiedliwości i pokoju na naszych terenach misyjnych, szczególnie tam, gdzie konflikty zbrojne wciąż jeszcze trwają tj. np. w wielu krajach afrykańskich. Innym zadaniem, dla nas bardzo ważnym, jest próba inkulturacji Ewangelii w lokalnej tradycji. Żeby tego dokonać, niezbędna jest głęboka świadomość lokalnej kultury i szacunek dla innych religii oraz tradycji ludzi, wśród i z którymi pracujemy. W końcu olbrzymim misyjnym wyzwaniem dla nas jest dawanie świadectwa naszego życia, naszej autentyczności oraz spójności, komunikatywności, gdziekolwiek pracujemy.

 

Podsumowanie

Misja Ad gentes jest ogromnym wyzwaniem dla nas. Naszym zadaniem, jako chrześcijan jest zanieść Chrystusa tym, którzy Go jeszcze nie znają, jak Sobór podkreślił: Kościół pielgrzymujący jest misyjny ze swej natury[4]. Nasz pallotyński charyzmat jest tak bogaty, iż w każdej chwili możemy w nim znaleźć właściwą odpowiedź na potrzeby ludzi dzisiejszych czasów. Nie wolno nam zapomnieć o misyjności naszego charyzmatu, który daje nam siłę i nadzieję w rozlicznych wyzwaniach, które Kościół i świat stawia przed nasze oczy. Prośmy Maryję Królową Apostołów, naszą Matkę o moc Ducha Świętego, abyśmy potrafili rozpoznawać znaki czasu, które są jednakowo widzialne wszędzie, jednakowo w krajach, gdzie jest obecna tradycja chrześcijańska, jak i w krajach, które zostały zewangelizowane niedawno.

[1] W postawieniu tego pytania mam na myśli książkę napisaną w 1943 przez Henri Godin i Yves Daniel podczas II wojny światowej, w której autorzy pytają siebie czy Francja w obliczu dechrystianizacji, faktycznie staje się terytorium misyjnym. Cf. Godin H. – Daniel Y., La France pays de mission?, Les Éditions du Cerf, Paris 1943.

[2] Jan Paweł II, Redemptoris Missio, Encyklika o stałej aktualności posłania misyjnego, 7 grudzień 1990, AAS 83 (1991), 249-340.

[3] Kraje, które będę prezentować, jako objęte misją Ad gentes, faktycznie otrzymały Dobrą Nowinę, wiele lat, a nawet wieków temu. W wyborze, kierowałem się związkiem tych krajów z Kongregacją Ewangelizacji Narodów czy z Generalnym Sekretariatem ds. misji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego.

[4]  Ad Gentes 2, Dekret o misyjnej działalności Kościoła, 7 grudzień1965.